Ik wil leven in een samenleving waar iedereen erbij mag horen
Ik wil aantonen dat mensen met autisme ook iets kunnen. Je mag dat gerust mijn levensmissie noemen - Nicolas Voorspoels.
Ik wil aantonen dat mensen met autisme ook iets kunnen. Je mag dat gerust mijn levensmissie noemen,
zegt Nicolas Voorspoels. Nicolas werkt in de chocolaterie en
speculaasbakkerij van vzw TWERK in Herentals. Hij zat bij de
Anders-KAn-BEst-groep (AKABE) van de scouts, gaat bowlen met G-sport, is
DJ en houdt van sporten. Deze zomer beklom hij de hoogste berg van
Marokko. Gepassioneerd babbelt hij over zijn werk, zijn collega’s – die
hij vrienden noemt – en de samenleving. Want daar schort nog het een en
ander, vindt Nicolas. Het wordt de hoogste tijd dat we met z’n allen
onze vooringenomenheden over mensen met autisme laten varen, vertelt
Nicolas. Potverdorie, neem ons serieus, zegt Nicolas. Wij hebben ook talenten. Wij kunnen net zo goed bijdragen aan de maatschappij.
2 april 2019 was een belangrijke dag voor Nicolas. Het was wereldautismedag. "Ik weet nog precies en in de juiste volgorde wat er die dag allemaal in het nieuws was. Stakingen in de luchthaven, vluchtelingen, de Brexit, de verkiezingen in België en Nederland en iets over gezondheid. En weet je wie er niet in het nieuws zat? Juist. Dat waren wij. Niet in het nieuws van ’s middags, en niet in het groot nieuws van ’s avonds". "Schrijnend," noemt Nicolas het. Schrijnend pijnlijk. Nicolas krijgt vochtige ogen, tranen lopen over zijn wangen. "Ik zou me een oog kunnen uithuilen daarover. Ik vind dat niet kunnen."
Wat zeggen de tranen, Nicolas?
Nicolas: Alstublief, zie ons toch ook. Heb toch eens aandacht voor ons.
Als jij hoofdredacteur zou zijn van het nieuws, wat zou jij dan doen?
Nicolas: Dan zou ik altijd eerst kiezen voor de belangrijkste dingen. Voor de zwakkeren.
Wat zou jij willen dat de mensen verstaan over autisme?
Nicolas: Dat wij ook van alles kunnen. Dat wij niet achterlijk zijn. Niet zot in onze kop. Dat er ook vele verschillende autismespectrumstoornissen zijn. Dat het niet altijd gaat over structuur nodig hebben.
Structuur?
Dat is wat de mensen denken over iemand met autisme: dat die structuur nodig heeft. En dan denken we aan: altijd dezelfde dingen doen, en liefst taken die zo eenvoudig mogelijk zijn. Maar zo zit het niet, legt Nicolas uit, niet voor hem en ook niet voor vele andere collega’s. "Ja, er zijn wel mensen die het moeilijk krijgen als de dingen anders lopen dan in hun hoofd gepland. Maar dat is niet voor iedereen zo, en ook niet voor mij. Bij TWERK kunnen we doorheen de dag verschillende dingen doen. Als ik iets klaar heb, ga ik werk vragen. En dan pak ik alles aan, met volle goesting."
Bij TWERK hebben alle medewerkers een dagschema met verschillende taken die voor iedereen anders zijn. Dat geeft structuur in de tijd, duidelijkheid. Maar er zijn geen twee weken hetzelfde. Elke dag is anders, en net dat vindt Nicolas er zo tof aan.
"Waarom is het dan belangrijk dat er bedrijven zijn speciaal voor mensen met autisme?"
Nicolas: "Omdat de druk op een gewone werkplaats veel te hoog is. Ik heb dat in mijn stage vroeger meegemaakt. En als de baas dan vindt dat het niet lukt, dan krijg je als persoon met een autismespectrumstoornis je C4."
"En wat is er dan bij TWERK anders?"
Nicolas: "De begeleiders hebben kaas gegeten van autisme. En ze maken tijd. Dat begrip, dat voel ik hier. Ik had het deze morgen bijvoorbeeld een beetje lastig. Voor zo’n situaties hebben wij een stresslijst die we kunnen invullen. Dan kunnen we even nadenken hoe we ons voelen en hoe dat komt. Dan praten we dat uit en dan kan ik weer verder."
De mensen denken maar wat
Nicolas deed al stage in een ander bedrijf, en solliciteerde bij verschillende bedrijven voor hij TWERK ontdekte. Hij heeft toen – en vroeger op school – dikwijls gemerkt dat mensen een eigen idee hebben over autisme. "Ze denken dat wij onvoorspelbaar zijn bijvoorbeeld, en dan schuiven ze ons aan de kant. Maar eigenlijk weten ze niet hoe ’t werkelijk zit. Als werkgevers nu eens naar hier zouden komen, dan zouden ze zien wat wij allemaal kunnen. Maar we voelen dat we worden afgescheept. En dat vind ik discriminatie."
"Wat zou er dan moeten gebeuren, Nicolas?"
Nicolas: "Mensen moeten ons serieus nemen."
"En waaraan zouden we dat kunnen zien?"
Nicolas: "Dat er meer aangepaste scholen zouden zijn bijvoorbeeld. En musea die aangepast zijn. En meer bedrijven zoals TWERK. En dat mensen met autisme meer kansen zouden krijgen om elkaar te leren kennen. Zoals ‘t pASSt bijvoorbeeld, een vereniging voor mensen met autisme waar ik ook al eens naartoe ga. Dan gaan we samen wandelen of bowlen ofzo. Of zoals G-Sport, dat is ook super goed."
Tik, tik. Plots valt Nicolas stil. Hij kijkt rond met vragende blik. Tik, tik.
Nicolas vraagt: "Wat is dat?" Een duim speelt met het dopje van een pen.
Nicolas lacht: "Ah! Ik dacht dat ’t een muis was…"
Horen, zien, voelen, druk ervaren
Goeie oren, die Nicolas. Mensen met autisme krijgen geluiden, geuren, beelden en gebeurtenissen drie keer sterker en ongefilterd binnen. Zien, proeven, voelen, horen: alle zintuigen staan op scherp. Nicolas: "Als iemand zijn stem verheft, komt dat bij ons al binnen als roepen. Terwijl het voor andere mensen gewoon luid praten is." Dat is lastig, en het heeft ook zijn goeie kanten. Nicolas vertelt dat hij goed in details kan denken. Dat hij dingen in de gaten heeft voor anderen het nog maar gezien hebben. Dat hij uit elke tekst meteen de schrijffouten kan opmerken. En dat een begintoon van eender welk liedje een immense databank aan muziekkennis in zijn hoofd activeert.
Die ongefilterde prikkels kunnen een fikse bron van stress zijn. Drukte is lastig voor mensen met autisme. Drukte en druk: tijdsdruk, prestatiedruk, leerdruk. Scholen en werkplekken zijn daarop niet aangepast. Nicolas: "Ja. Ik vind dat de samenleving iedereen de kans moet geven om erbij te horen. Ik vind dat mensen op scholen en werkplekken niet zomaar mogen vertrekken van wat moet en wat zij denken dat juist is. Ze zouden eens vaker naar onze mening moeten vragen vind ik. Maar dat zie ik nog te weinig gebeuren."
En dus is een bedrijf als TWERK een zegen. "Een geschenk uit de hemel", zegt Nicolas. Wat hem betreft moet iedereen alles weten over TWERK. "En als anderen het niet doen, moeten we onszelf in de kijker werken."
Update van maart 2021:
Nicolas wil nog meer uitkomen voor zijn autisme. Met een speciale tattoo gaf hij het letterlijk een plaats op zijn voorarm. Hij is er trots op. Terecht.
IN GESPREK MET
Nicolas Voorspoels (24) woont in Olen en werkt bij TWERK in Herentals. Op 1 oktober 2018 begon hij met een contract van bepaalde duur. Einde januari 2019 kreeg hij een vast contract, waar hij ontzettend blij mee is. Nicolas werkt drie dagen per week, met telkens een dag tussendoor om wat bij te komen. Hij is heel graag actief bezig, samen met andere mensen. Zo zit hij bij de AKABE Scouts, gaat hij mountainbiken, doet hij met G-sport aan bowling, treedt op als DJ en gaat joggen en fitnessen. Onlangs ontdekte hij ResetT, een organisatie die reizen organiseert voor mensen met autisme. In 2019 beleefde hij een reis naar de Toubkal (een berg van 4167 meter hoog in Marokko). En een korte vakantie naar Amsterdam met mijn vriendin, voegt Nicolas er lachend aan toe.
